“The most efficient way to spend money for the homeless is to give it to them”
Bovengenoemde citaat is het resultaat van een experiment conform het model van basisinkomen waarbij 13 daklozen die langdurig zwierven gratis geld kregen. Het basisinkomen staat voor een maandelijks vast bedrag waaruit voedsel, onderdak, ziektekostenverzekering en andere benodigdheden betaald kunnen worden zonder hieraan eisen te stellen. Uit diverse onderzoeken worden de voordelen van dit model aangetoond. Enkele voorbeelden zijn het verlagen van armoede en criminaliteit en daarnaast het verbeteren van onderwijsniveau, gezondheid en economische groei.
In 2009 werd in Engeland een experiment uitgevoerd waarbij de deelnemers £ 3.000 kregen zonder aan voorwaarden hoeven te voldoen. Naar schatting zou de inzet van de staat voor deze daklozen £ 400.000 zijn geweest. Zij kregen daarnaast ook toegang tot de maatschappelijke instanties. Over het algemeen bleken de individuen erg zuinig met hun geld om te gaan en gaven ze in het eerste jaar gemiddeld slechts £ 800 uit. Een paspoort, een woordenboek, kleding, een gehoorapparaat en een stoel waren slechts enkele van de zaken die met dit geld werden gekocht. Van deze mensen vonden zeven onderdak en twee van hen schreven zich in om een woning te vinden. Sommige daklozen begonnen met tuinieren en het nemen van kooklessen. De banden met de families werden bij sommige deelnemers hersteld en een enkeling boekte succes bij het afkicken. Zij voelden zich ‘empowered’ met behulp van dit inkomen.
In totaal kostte dit experiment de staat £ 50.000, inclusief lonen van de maatschappelijk werkers, wat een aanzienlijke financiële besparing was. Dit experiment kan gezien worden als een win-win situatie waarbij de deelnemers hun geloof in zichzelf terugvonden en tegelijkertijd was het winstgevend voor de overheid.
Als reactie op deze bevindingen schreef de Britse krant The Economist: ‘De meest efficiënte manier om geld aan daklozen uit te geven, is misschien om het aan hen te geven’. In plaats van toezicht te houden, te controleren en voortdurend grenzen te stellen, zouden we verantwoordelijkheid kunnen teruggeven door te vertrouwen dat mensen zelf het beste hun persoonlijke budget kunnen besteden. Het vermoeden dat mensen door een basisinkomen lui worden, wat door sommigen als tegenargument wordt gebruikt, werd in diverse onderzoeken niet aangetoond. Door de hele wereld worden experimenten uitgevoerd met positieve resultaten; zoals in Mexico, India, Oeganda, Zuid-Afrika en Canada.
Armoede is geen gebrek aan karakter, het is een gebrek aan geld, aldus historicus Rutger Bregman.
Pejman Darvish-Zadeh
